Każdy Inwestor przymierzając się do montażu instalacji wentylacji mechanicznej w swoim domu stoi przed trudnym dylematem związanym z wyborem materiału, z którego wykonać system wentylacyjny rozprowadzający świeże powietrze do pomieszczeń.
Jakie możemy wyróżnić kanały (przewody) wentylacyjne do montażu instalacji wentylacji w domu jednorodzinnym:
– kanały wentylacyjne sztywne z rur stalowych okrągłych zwijanych z blachy stalowej ocynkowanej zwanych potocznie SPIRO,
– kanały wentylacyjne elastyczne z rur aluminiowych wykonanych przez zwijanie i zaginanie taśmy aluminiowej,
– kanały wentylacyjne sztywne stalowe prostokątne,
– kanały wentylacyjne sztywne płaskie z PVC o przekroju prostokątnym,
– kanały wentylacyjne elastyczne z polietylenu „PE” (PEHD).
W artykule skupię się wyłącznie na systemie wentylacji opartym na kanałach z PEHD (zwane potocznie PEFLEX, PE-FLEX). Porównanie wad i zalet wykonania systemu wentylacji w jednym z powyższych systemów opiszę w innym artykule.
Kanały PEHD wykonane są z tworzywa sztucznego tzw. polietylenu o wysokiej gęstości (symbol przemysłowy PE-HD „High Density Polyethylene”. Jest on twardszy niż polietylen o małej gęstości PE-LD. Materiał PE-HD charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną oraz wysoką temperaturą topnienia (powyżej 120 st. C).
O potencjale materiału jakim jest PE-HD świadczy jego szeroki zakres zastosowania, m.in. z PE produkuje się:
– rury wodociągowe ciśnieniowe,
– rury kanalizacyjne ciśnieniowe,
– rury kanalizacyjne bezciśnieniowe,
– rury do gazu ciśnieniowe,
– rury do budowy przepustów kablowych,
– folie ochronne stosowane w budownictwie,
– geomembrany PE-HD
I wiele innych.
Materiał PE-HD znalazł również zastosowanie do produkcji kanałów wentylacyjnych. Kanały do wentylacji podobnie jak kanały ściekowe sa wykonywane jako dwuścienne, karbowane na zewnątrz i gładkie wewnątrz.
PE-HD ma bardzo dobre właściwości mechaniczne. Nie należy jednak z tą wytrzymałością przesadzać. Należy pamiętać, że choć PE-HD ma bardzo dużo zalet to wszystko zależy jak zostanie wyprodukowany, jakie grubości ścianek zastosuje producent. Rury do wentylacji transportujące powietrze nie będą miały takiej wytrzymałości jak rury kanalizacyjne do bezciśnieniowego transportu ścieków deszczowych.
Elastyczne przewody wentylacyjne z PE maja małe średnice zewnętrzne i przy odpowiednim doborze mogą zostać ukryte w warstwie posadzki, bruździe ściennej lub suficie podwieszanym.
Poważnym błędem jest prowadzenie kanałów bezpośrednio w warstwie wylewki betonowej. Takie rozwiązanie ma dwie podstawowe wady:
– przewody wentylacyjne PE prowadzone w wylewce są narażone na uszkodzenia mechaniczne, skurcz betonu i powstałe naprężenia wywołują siły rozciągające powodujące pękanie powierzchni oraz pękanie przewodów w nich zalanych,
– przewody wentylacyjne PE prowadzone w wylewce są zazwyczaj niezaizolowane, może to powodować większy spadek temperatury transportowanego powietrza niż w przewodach izolowanych; bezpośrednie zalanie kanału w wylewce może prowadzić do kondensacji pary wodnej.
W celu zlikwidowania zjawiska kondensacji pary wodnej oraz utraty energii kanały należy układać w warstwie styropianu lub w warstwie wylewki, ale po wcześniejszym zaizolowaniu kanałów łupkami styropianowymi.
Montaż wentylacji w systemie PE w przestrzeni sufitu podwieszanego pozwoli zaoszczędzić trochę wysokości pomieszczenia. Mniejsze kanały, mniejsze średnice, mniejsza wymagana wysokość sufitu podwieszanego. Standardowo przestrzeń sufitu podwieszanego wynosi 25-35 cm. Stosując przewody PE możemy zmniejszyć wysokość do 15-20 cm.
Wielu producentów jako zaletę podaje, że przewody z PE tłumią dobrze tłumią szum wentylatorów. Moim zdaniem jest to zwykłe hasło marketingowe. W prawdzie kanały SPIRO mają gorszą akustykę niż przewody elastyczne FLEX oraz PE, ale moim zdaniem każda instalacja prawidłowo zaprojektowana jest cicha i mało uciążliwa dla Użytkowników.
Podstawową zasadą przy doborze kanałów wentylacyjnych jest dobór średnicy kanałów ze względu na ilość transportowanego powietrza w m3/h. W zależności od rodzaju obiektu (budynek mieszkalny, użyteczności publicznej, magazynowy lub przemysłowy) dobieramy instalację na różne prędkości przepływu powietrza.
W domach jednorodzinnych instalacja cicha, nie generująca nadmiernego hałasu powinna mieć prędkości przepływu powietrza na poziomie 2,5 – 3,0 m/s (na odcinkach do anemostatów nawiewnych i wywiewnych) oraz 3,0 – 4,0 m/s (na głównych przewodach).
Projektując instalację wentylacji z przewodów PE musimy przestrzegać kilku podstawowych zasad (nie ważne czy jesteśmy projektantem, Inwestorem czy wykonawcą).
Poniżej można pobrać obliczenia przepływu w rurach okrągłych elastycznych z PE o średnicach ø50, ø75 – ø90 oraz dla porównania w rurach okrągłych stalowych SPIRO ø80 i ø100.
Kanały wentylacyjne PE dobór przewodów
Należy bezwzględnie przestrzegać zalecanych średnic dla maksymalnych przepływów powietrza.
W przeciwnym wypadku będzie nam szumieć nad głowami.
Należy pamiętać, że wentylacja mechaniczna w domu jednorodzinnym to instalacja komfortowa, jednak nawet źle zaprojektowana lub wykonana pozwala odczuć świeże powietrze w domu. Jeżeli ktoś przez całe życie mieszkał w domu z wentylacją grawitacyjną (która działa przy różnicy temp., czyli latem praktycznie nie działa, a zimą działa za dobrze i nadmiernie wychładza pomieszczenia) i nagle taka osoba zamieszka w domu z wentylacją mechaniczną powodującą ciągłą wymianę powietrza w domu (nawet jeżeli wentylacja zostanie źle wykonana) to będzie zadowolona. Ciągłe dostarczanie do pomieszczeń świeżego powietrza, nawet jeżeli tego powietrza będzie mniej niż zgodnie z normami da nam poczucie komfortu.
np. pokój jednoosobowy o powierzchni 12 m2 i wysokości 2,5 m2 ma kubaturę 30 m3.
Dla jednej osoby powinniśmy doprowadzić 30 m3/h świeżego powietrza (1 wymiana na godzinę).
Źle działająca wentylacja dostarcza 5-10 m3/h (0,33 wymiany na godzinę). Efekt przy źle działającej wentylacji jest porównywalny do lekko uchylonego okna z tą różnicą, że wentylacja mechaniczna (nawiew ok. 20 st. C) nie wychładza nam pomieszczenia tak jak otwarte okno (temp. nawiewanego powietrza odpowiednia dla pory roku).
Każdy kto zna podstawy projektowania wentylacji wie, że 10 m3/h dla jednej osoby to zdecydowanie za mało. ALE EFEKT JEST ODCZUWALNY.
Dobrze działająca wentylacja dostarcza 25-30 m3/h (0,83 wymiany na godzinę).
EFEKT JEST ODCZUWALNY I REWELACYJNY.
Fot. Firma wykonawcza wentylacji mechanicznej „Proventis Tomasz Saluk”, www.proventis.pl
Montaż przewodów elastycznych wywiewnych PE w warstwie styropianu stropu parteru.
Tylko dlaczego przepłacać za „poczucie komfortu”. Jeżeli już zdecydowaliśmy się na montaż wentylacji w domu jednorodzinnym to zróbmy to z głową.
Zalety kanałów elastycznych PE (PEFLEX):
– duża elastyczność w prowadzeniu przewodów,
– materiał odporny na ścieranie,
– material odporny na działanie czynników biologicznych i chemicznych,
– niska waga,
– łatwość montażu,
Wady kanałów elastycznych PE (PEFLEX):
– możliwość pękania przy złym montażu,
– wysoka cena elementów połączeniowych oraz oryginalnych skrzynek rozprężnych.
Fot. Firma wykonawcza wentylacji mechanicznej „Proventis Tomasz Saluk”, www.proventis.pl
Montaż przewodów elastycznych nawiewnych PE w warstwie styropianu stropu parteru.
Przepływ powietrza i prędkości powietrza w przewodach wentylacyjnych PEHD 75mm (wewn. 63mm):
Pobierz wykres doboru przewodów wentylacyjnych PE do druku:
Jeżeli zastanawiacie się ile przewodów PEHD 75mm (wewn. 63mm) doprowadzić do pomieszczenia możecie to sprawdzić na poniższym nomogramie:
[download id=”10″]
Należy przestrzegać prędkości przepływu powietrza od 2,5 do 3,0 m/s w odgałęzieniu w pobliżu nawiewnika.
Przyładowy dobór kanału PEHD dla pokoju jednosobowego: 1 kanał PEHD PE75 o średnicy wewnęrznej 63mm.
Przyładowy dobór kanału PEHD dla pokoju dwuosobowego: 2 kanały PEHD PE75 o średnicy wewnęrznej 63mm.
[box type=”info”] Dziękuję wszystkim osobom, które zadają mi pytania. Nie na wszystkie znalazło się miejsce w tym wpisie, ale spróbuję na nie stopniowo odpowiadać w kolejnych wpisach. Ciekawe pytanie zadał Jarek z Bydgoszczy:
Dzień dobry. Zamierzam wykonać wentylację mechaniczną w domu jednorodzinnym z przewodów elastycznych PE. Wybrałem takie ponieważ wykonawca powiedział, żę z stosując przewody PE nie można nic popsuć. Czy to prawda?
– Jarku jest to nieprawda, typowe kłamstwo wykonawcy. Może wykonawca preferuje montaż kanałów w tym systemie i zarabia dodatkowe pieniądze na materiałach, ale montaż wentylacji mechanicznej z przewodów PEHD jak i z innych materiałów wymaga takiego samego przeanalizowania i znajomości zagadnień projektowania i montażu wentylacji mechanicznej. Wentylację z PEHD można również „spieprzyć”.
Pozdrawiam serdecznie
mgr inż. Adam Masłowski[/box]
Czy można zbudować wentylację opierając się na starych przewodach wentylacyjnych i kominowych? Chodzi o remont starego domu i puszczenie przewodów PE w tych kanałach ?
oczywiście, że można. Jadnak w stare kanały wentylacyjne wprowadziłbym kanał sztywny np. spiro
Dzien dobry.
Nigdzie nie mogę znaleźć informacji dlaczego kanaly główne spiro niedroga być zamienione na flex. Chodzi mi głównie o rury które łączą piętra czyli te pionowe. Wszędzie jest łączony system spiro plus flex. Dlaczego nie można zrobić wentylacji z jednego systemu np flex ?
Warunki techniczne nie pozwalaj na prowadzenie przewodu flex dłuższego niż 4 m, zeszyt cobrti instal zaleca na flexy do 1 metra
Panie Adamie, proszę powiedzieć jak wygląda regulacja takiej domowej instalacji? Odległość od skrzynki rozdzielczej do nawiewników praktycznie zawsze jest różna, co za tym idzie różne są opory przepływu przez przewody PE-FLEX. Rozumiem, strumień powietrza nawiewanego reguluję się na zaworze nawiewnym aż do osiągnięcia strumienia projektowanego?
Pozdrawiam
jedyny rzetelny sposób regulacji to pomiar ilości powietrza na nawiewnikach az do osiągnięcia strumienia projektowanego. Pomiar i regulację powinien zrobić każdy wykonawca!
Drobna uwaga. W nowych warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać budynki (Dz.U. 2015 poz. 1422) jest zapis:
„§ 267. 1. Przewody wentylacyjne powinny być wykonane z materiałów niepalnych.”
Oraz dalej: „6. Elastyczne elementy łączące, służące do połączenia sztywnych przewodów wentylacyjnych z elementami instalacji lub urządzeniami, z wyjątkiem wentylatorów, powinny być wykonane z materiałów co najmniej trudno zapalnych, posiadać długość nie większą niż 4 m, przy czym nie powinny być prowadzone przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego.”
Żaden producent tych przewodów nie dostarczył na moją prośbę takiego certyfikatu o niepalności, zatem wniosek że nie mogą one być stosowane.
sprawa jest sporna, ponieważ obecnie co druga instalacja w domkach jest wykonana z kanałów PE. przewody główne spiro lub flex, a doprowadzenie do anemostatów z PE. Zazwyczaj kanały mają ponad 4m.
Dzień dobry, w nowelizacji rozporządzenia z dnia 14 listopada 2017 w sprawie warunków technicznych nic w tej kwestii się nie zmieniło. Nie ma też ustawy w warunkach technicznych, wg której istnieje odstępstwo od §267 ustawa 1 i 6 w budynkach indywidualnych jednorodzinnych. Polietylen jest materiałem palnym, a zatem w świetle przepisów nie można go zastosować do wykonania instalacji wentylacji nawet w domu jednorodzinnym. Tak przynajmniej ja to rozumiem.
Panie Adamie czy mógłby Pan się do tego odnieść?
Czyli przewodów palnych nie można zastosować w domku drewnianym bo są palne? A cały domek można wybudować drewniany?
Drogi Panie te przepisy dotyczą budynków użyteczności publicznej a nie domków jednorodzinnych w których można robić samowolki.
nie prawda.
„nie prawda” się inaczej pisze :-/
Drogi Panie Jakubie, nie wiem skąd taka interpretacja ale powinien Pan jeszcze raz przestudiować przepisy bo z taką wiedzą może Pan zapomnieć o prawidłowym wykonywaniu instalacji czy to w domach czy gdzieś indziej.
Nomogram przydało by się uzupełnić o kanały o średnicy zewnętrznej 50 mm. Na stronie producenta peflex’a jest tabelka z oporami do tych rurek.
Swoją instalację obliczałem na podstawie nomogramu z niniejszego artykułu i dla 50 mm robiłem interpolację. Po sprawdzeniu z danymi producenta okazało się, że pomyliłem się o 2m3/h co na szczęście nie ma znaczenia u mnie, bo kanały projektowałem z lekkim zapasem.
Wymóg niepalności kanałów wentylacyjnych dotyczy wszelkich budynków a W SZCZEGÓLNOŚCI mieszkalnych. Rozprzestrzenienie się ognia w kanałach wentylacyjnych stanowi śmiertelne zagrożenie dla mieszkańców, szczególnie w nocy. Zastanawiam się, dlaczego tak duża liczba instalatorów naraża klientów na takie niebezpieczeństwo. Dla zysku ?
Potwierdzam. Przepis dotyczy wszystkich budynków, w tym mieszkaniowych jednorodzinnych. Typowe tłumaczenie sprzedawców, że w domu jednorodzinnym można robić „jak się chce” jest nieprawdziwe i nie zwalnia od konieczności stosowania przepisów, które zostały stworzone m.in. w celu poprawy bezpieczeństwa użytkowników.
tak
Panie Adamie czy za pomocą kanały pe-flex mogę wykonać instalację w zakładzie (przydomowym) szwalni (powierzchnia szwalni około 250 metrów) ? – na kanałach fi 90/75 mm ? czy tego typu instalacja musi zostać odebrana przez straż pożarna ?
witam. instalację w lokalu usługowym należy wykonać z materiałów niepalnych np. z rur stalowych SPIRO
Panie Adamie według którego przepisu w domku można stosować przewody z PE a w budynkach użyteczności publicznej już. Chodzi mi to gdzie jest napisane że w domkach wolno, a to że każdy tak robi i nawet producenci nie potrafią mi podać konkretnego zapisu to już inna sprawa.
Witam
ja mam taki „problem”
chcę przeciągnąć rury peflex przez nie ogrzewany strych i na nich ułożyć 15cm wełny dla ocieplenia czy jest to opłacalne i nie będzie to miało wpływu na działanie.
witam. izolacja kanałów wentylacyjnych na poddaszu nieogrzewanym powinna mieć minimum taką grubośc jak izolacja budynku czyli 150-200mm. teoretycznie powinno byc dobrze. Czy nie ma innej możliwości prowdzenia kanałów? Czy rozważał Pan izolacje dachu pomiędzy krokwiami?
mam takie pytanie o te prędkości między 2 a 2,5m/s. Górną granicę rozumiem bo pewnie przy dużych prędkościach będzie słychać przepływ powietrza, ale jeśli prędkość będzie koło 1,5m/s to jakie to ma skutki? bo tak na chłopski rozum to będą mniejsze opory przepływu czyli wentylator będzie pracował na mniejszym ciśnieniu czyli będzie cichszy?
Dzień dobry, jak wygląda regulacja prawna stosowania tego typu rozwiązań. Przepisy nakazują stosować przewody wentylacyjne z materiałów niepalnych – paragraf 267 ustawy „Warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”?
Witam, modernizuję stary budynek. Na piętrze niestety jest już podwieszony sufit i nie chciałbym już go bardziej obniżać, strop jest bardzo nierówny i przestrzeń sufitu podwieszanego jest różna, często poniżej 10cm.
Dlaczego minimalna wymagana przestrzeń jest między 15-20cm skoro są rury o zewnętrznej średnicy 5cm?
Dziękuję za odpowiedź.
Dzień dobry Panie Adamie,
Musimy teraz zdecydować czy prowadzić kanały PEFLEX w suficie podwieszanym czy w pod posadzką poddasza użytkowego. Jakie rozwiązanie Pan poleca? Rozumiem, że montaż w suficie podwieszanym pozwoli na ewentulaną wymianę przewodów w przyszłości.
Zastanawiam się również nad wyborem średnicy przewodów: 75 czy 90mm.
Z góry dziękuję za pomoc.
pozdrawiam
Prowadzenie przewodów uzależnione jest od konstrukcji. Jeżeli po montażu sufitu podwieszanego zostanie Panu wysokość pomieszczenia na poziomie ~ 2,65-2,7 m to jak najbardziej może Pan montować kanały pod stropem.
Proszę pamiętać, że lokalizując kanały w posadzce należy wysokość izolacji stropu powinna wynosić ok. 10 m, aby zmieścić kanały 75 mm.
Jeżeli chodzi średnice kanałów mogą być 75 mm. Jest to obecnie najpopularniejszy system stosowany w Polsce.
Dzień dobry. Ekipa remontowa przekuwając strop, uszkodziła warstwę zewnętrzną (karbowaną) rury pe flex 75 ułożonej w warstwie styropianu. Podczas oględzin warstwa wewnętrzna prawdopodobnie nie została uszkodzona. Czy można dziurę w warstwie zewnętrznej czymś zakleić, zapianować i zalać betonem ? Czy będzie miało to uszkodzenie wpływ na głośność instalacji ?
Są specjalne łączniki/mufy do rur PE flex 75. Proszę w ten sposób naprawić.
Dzień dobry mój instalator upiera się żeby umieścić anemostaty nawiewne jak najniżej przy podłodze i zrobić kratki wentylacyjne nad drzwiami żeby przepływ powietrza świeżego był od dołu do góry. Czy można tak robić ad kilku dni próbuje znaleźć coś w tym temacie ale wszyscy wykonują instalacje rekuperacji z anemostatami w sufitach i szparą pod drzwiami do przepływu powietrza.