Projekt wentylacji mechanicznej w domu jednorodzinnym. Część 1 – Gdzie doprowadzić powietrze wentylacyjne? Jak określić strefy powietrza nawiewanego i wywiewanego?
Przedstawiam pierwszą część z serii Poradnika projektowania wentylacji mechanicznej. Poradnik będzie służyć asystentom i projektantom, ale również „dociekliwym” inwestorom, którzy zapragną zgłębić tajniki projektowania wentylacji w budynkach mieszkalnych. Jeżeli zamierzasz projektować lub projektujesz wentylację – dobrze trafiłeś.
Podstawowym krokiem w procesie projektowania wentylacji mechanicznej jest określenie stref powietrza nawiewanego i wywiewanego, kolejnie wykonanie bilansu powietrza w budynku – określenie strumieni powietrza doprowadzanego i odprowadzanego z budynku.
Aby zbilansować cały budynek musimy wykonać cząstkowe obliczenia dla poszczególnych pomieszczeń. W pierwszej kolejności musimy podzielić budynek na obszary do których będziemy doprowadzać i odprowadzać powietrze.
Od czego rozpocząć projektowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła w mieszkaniu (lub domu jednorodzinnym):
Część 1
1. Zebrać dane do projektowania: rzuty poszczególnych kondygnacji.
2. Wyznaczyć pomieszczenia obsługiwane przez wentylację mechaniczną.
3. Wyznaczyć pomieszczenia, gdzie pozostanie wentylacja grawitacyjna.
4. Wyznaczyć obszary (pomieszczenia), do których będziemy doprowadzać świeże powietrze.
5. Wyznaczyć obszary (pomieszczenia), z których będziemy odprowadzać zanieczyszczone powietrze.
6. Określić rodzaj i kubaturę poszczególnych pomieszczeń.
W Części 2 obliczymy ilość powietrza nawiewanego i wywiewanego (obliczymy wydajność wentylacji mechanicznej).
7. Obliczyć strumień powietrza nawiewanego i wywiewnego z poszczególnych pomieszczeń (wykonać bilans powietrza w budynku mieszkalnym).
WYMAGANIA PRAWNE WENTYLACJI W BUDYNKACH MIESZKALNYCH
Warunki techniczne
Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Rozdział, który nas interesuje to Rozdział 6 – Wentylacja i klimatyzacja
Wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniać odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego, w tym wielkość wymiany powietrza, jego czystość, temperaturę, wilgotność względną, prędkość ruchu w pomieszczeniu, przy zachowaniu przepisów odrębnych i wymagań Polskich Norm dotyczących wentylacji, a także warunków bezpieczeństwa pożarowego i wymagań akustycznych określonych w rozporządzeniu.
Strumień powietrza zewnętrznego doprowadzanego do pomieszczeń, niebędących pomieszczeniami pracy, powinien odpowiadać wymaganiom Polskiej Normy dotyczącej wentylacji, przy czym w mieszkaniach strumień ten powinien wynikać z wielkości strumienia powietrza wywiewanego, lecz być nie mniejszy niż 20 m3/h na osobę przewidywaną na pobyt stały w projekcie budowlanym.
Powietrze zewnętrzne doprowadzone do pomieszczeń za pomocą wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji, zanieczyszczone w stopniu przekraczającym wymagania określone dla powietrza wewnętrznego w przepisach odrębnych w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, powinno być oczyszczone przed wprowadzeniem do wentylowanych pomieszczeń, z uwzględnieniem zanieczyszczeń występujących w pomieszczeniu. Wymaganie to nie dotyczy budynków jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej.
W przypadku zastosowania w budynku przepływu powietrza wentylacyjnego między pomieszczeniami lub strefami wentylacyjnymi, w pomieszczeniu należy zapewnić kierunek przepływu od pomieszczenia o mniejszym do pomieszczenia o większym stopniu zanieczyszczenia powietrza.
Przepływ powietrza wentylacyjnego w mieszkaniach powinien odbywać się z pokoi do pomieszczenia kuchennego lub wnęki kuchennej oraz do pomieszczeń higienicznosanitarnych.
Uwaga
W instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie należy łączyć ze sobą przewodów z pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych i sanitarno-zdrowotnych. Nie dotyczy to budynków jednorodzinnych i rekreacji indywidualnej.
W budynkach użyteczności publicznej projektuje się indywidualną wentylację wywiewną pomieszczeń sanitarnych. W budownictwie mieszkalnym jednorodzinnym wywiew z pomieszczenia WC (z miską ustępową) możemy podłączyć do wentylacji wywiewnej całego systemu.
Wentylacja pomieszczeń kotłowni
W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin przewodem od urządzenia stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione. Powyższego przepisu nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewno-wywiewną zrównoważoną lub nadciśnieniową.
Nowoczesne kotły kondensacyjne pobierają powietrze z zewnątrz.
W kotłowniach z zainstalowanymi kotłami gazowymi z zamkniętą komorą spalania teoretycznie nie musimy spełniać tego przepisu.
Urządzenia gazowe z zamkniętą komorą spalania (w tym kondensacyjne kotły gazowe), przez co rozumie się urządzenia typu C, mogą być instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, niezależnie od rodzaju występującej w nich wentylacji, pod warunkiem zastosowania koncentrycznych przewodów powietrzno-spalinowych.
Ja kotłom gazowym nie ufam i mimo stosowania koncentrycznych przewodów powietrzno-spalinowych w kotłowniach projektuje:
– wentylację grawitacyjną lub zrównoważoną wentylację nawiewno-wywiewną.
Jakie są wymagania normy PN-83/B-03430 w zakresie dostarczania i odprowadzania powietrza?
Najważniejszą normą jest norma PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania. W dniu 8 lutego 2000 uchwalono zmianę do tej normy PN-83/B-03430/Az3:2000.
Normę należy stosować przy projektowaniu i wykonywaniu urządzeń wentylacyjnych dla nowo wznoszonych budynków mieszkalnych.
W mieszkaniu układ wentylacji powinien zapewnić co najmniej:
a) Doprowadzenie powietrza zewnętrznego do pokojów mieszkalnych oraz kuchni z oknem zewnętrznym,
b) Usuwanie powietrza zużytego z:
– kuchni,
– łazienki,
– oddzielnego ustępu,
– ewentualnego pomieszczenia bezokiennego (składzik, garderoba),
– pokoju oddzielonego od tych pomieszczeń więcej niż dwojgiem drzwi,
– pokoju znajdującego się na wyższym poziomie w wielopoziomowym budynku jednorodzinnym lub wielopoziomowym mieszkaniu w budynku wielorodzinnym.
Przykład nr 1 – DOM PARTEROWY O POWIERZCHNI OK. 120 M2
Powierzchnia ogrzewania budynku: 120,3 m2
Kubatura ogrzewana budynku: 319 m3
Wysokość pomieszczeń od posadzki do sufitu podwieszanego + 2,65m
Technologia i konstrukcja budynku:
– ściany: mur z cegły Porotherm 25 P+W. Izolacja ze styropianu gr. 20cm,
– posadzka: beton 10cm + izolacja ze styropianu gr. 15cm,
– dach: dwuspadowy, nachylenie 35 st. , więźba drewniana, dachówka ceramiczna, izolacją wełną 38cm,
– kocioł: gazowy kondensacyjny z zamkniętą komora spalania.
Poniżej rzut architektoniczny domku, dla którego wykonamy projekt wentylacji mechanicznej:
System wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła powinien zostać wykonany na podstawie projektu opracowanego przez uprawnionego projektanta.
Pierwszym podstawowym krokiem przed przystąpieniem do obliczenia ilości (strumienia) powietrza nawiewanego i wywiewanego z pomieszczeń oraz przed wykonaniem obliczeń hydraulicznych jest ustalenie stref powietrza nawiewanego i wywiewanego oraz ustalenie stref przepływu powietrza pomiędzy pomieszczeniami.
USTALENIE STREF POWIETRZA NAWIEWANEGO I WYWIEWANEGO
Poniżej rzut architektoniczny domku z ustalonymi strefami obsługiwanymi przez wentylację mechaniczną oraz wentylację grawitacyjną.:
Nawiewamy powietrze do:
– salonu P1,
– sypialni P2, P3 i P11.
Wywiewamy powietrze z:
– kuchni P7,
– wiatrołapu P8,
– WC P9,
– łazienki P9.
Pomieszczenie, które będą obsługiwane przez wentylację grawitacyjną:
– kotłownia,
– garaż.
Proszę pamiętać, że projekt opracowuje projektant, który ma swoje upodobania, doświadczenia itp. Te upodobania nie zawsze muszą być zgodne z doświadczeniem innych inżynierów. Ja nigdy nie projektuje w kotłowniach gazowych oraz garażach wentylacji mechanicznej (w szczególnych przypadkach wentylację zrównoważoną w kotłowni). W poniższym przykładzie drzwi pomiędzy garażem a korytarzem budynku mieszkalnego należy wykonać jako szczelne (brak transferu powietrza pomiędzy częścią wentylowaną mechanicznie a grawitacyjnie).
Generalną zasadą jest, że przepływ powietrza wentylacyjnego w mieszkaniach powinien odbywać się z pokoi do pomieszczenia kuchennego lub wnęki kuchennej oraz do pomieszczeń higienicznosanitarnych.
Powietrze z pokojów mieszkalnych powinno być odprowadzane przez otwory wyrównawcze umieszczone ponad drzwiami lub w ich górnej części lub przez otwory wywiewne. Dopuszcza się odprowadzenie powietrza przez szczeliny pomiędzy dolną krawędzią drzwi a podłogą. Przekrój netto otworów lub szczelin powinien wynosić co najmniej 80 cm2.
Dopływ powietrza wewnętrznego do kuchni, łazienek, ustępów oraz pomocniczych pomieszczeń bezokiennych powinien być zapewniony przez otwory w dolnych częściach drzwi lub przez szczeliny pomiędzy dolną krawędzią drzwi a podłogą lub progiem. Przekrój netto otworów lub szczelin powinien wynosić 200 cm2.
Na tym etapie tworzymy tabelkę w Excelu i wypisujemy wszystkie pomieszczenia, ich przeznaczenie, powierzchnie i wysokość. Kolejnym krokiem jest obliczenie kubatury poszczególnym pomieszczeń i kubatury całego budynku!
Poniżej możecie pobrać materiały wykorzystane przy tworzeniu tego artykułu:
Tabela Zestawienie pomieszczeń z podziałem na strefy
Rzut budynku mieszkalnego z podziałem na strefy powietrza nawiewanego i wywiewanego w AutoCAD 2004
Następnie obliczymy ilość powietrza wentylacyjnego.
Jak obliczyć ilość powietrza wentylacyjnego? …. Dowiecie się z kolejnego artykułu pt.:
Projekt wentylacji mechanicznej w domu jednorodzinnym. Część 2 – Jak obliczyć strumień powietrza wentylacyjnego, czyli bilans powietrza nawiewanego i wywiewanego.
Opracował:
Adam Masłowski