Każdy Inwestor przymierzając się do montażu instalacji wentylacji mechanicznej w swoim domu stoi przed trudnym dylematem związanym z wyborem materiału, z którego wykonać system wentylacyjny rozprowadzający świeże powietrze do pomieszczeń.
Jakie możemy wyróżnić kanały (przewody) wentylacyjne do montażu instalacji wentylacji w domu jednorodzinnym:
– kanały wentylacyjne sztywne z rur stalowych okrągłych zwijanych z blachy stalowej ocynkowanej zwanych potocznie SPIRO,
– kanały wentylacyjne elastyczne z rur aluminiowych wykonanych przez zwijanie i zaginanie taśmy aluminiowej,
– kanały wentylacyjne sztywne stalowe prostokątne,
– kanały wentylacyjne sztywne płaskie z PVC o przekroju prostokątnym,
– kanały wentylacyjne elastyczne z polietylenu „PE” (PEHD).
W artykule skupię się wyłącznie na systemie wentylacji opartym na kanałach z PEHD (zwane potocznie PEFLEX, PE-FLEX). Porównanie wad i zalet wykonania systemu wentylacji w jednym z powyższych systemów opiszę w innym artykule.
Kanały PEHD wykonane są z tworzywa sztucznego tzw. polietylenu o wysokiej gęstości (symbol przemysłowy PE-HD „High Density Polyethylene”. Jest on twardszy niż polietylen o małej gęstości PE-LD. Materiał PE-HD charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną oraz wysoką temperaturą topnienia (powyżej 120 st. C).
O potencjale materiału jakim jest PE-HD świadczy jego szeroki zakres zastosowania, m.in. z PE produkuje się:
– rury wodociągowe ciśnieniowe,
– rury kanalizacyjne ciśnieniowe,
– rury kanalizacyjne bezciśnieniowe,
– rury do gazu ciśnieniowe,
– rury do budowy przepustów kablowych,
– folie ochronne stosowane w budownictwie,
– geomembrany PE-HD
I wiele innych.
Materiał PE-HD znalazł również zastosowanie do produkcji kanałów wentylacyjnych. Kanały do wentylacji podobnie jak kanały ściekowe sa wykonywane jako dwuścienne, karbowane na zewnątrz i gładkie wewnątrz.
PE-HD ma bardzo dobre właściwości mechaniczne. Nie należy jednak z tą wytrzymałością przesadzać. Należy pamiętać, że choć PE-HD ma bardzo dużo zalet to wszystko zależy jak zostanie wyprodukowany, jakie grubości ścianek zastosuje producent. Rury do wentylacji transportujące powietrze nie będą miały takiej wytrzymałości jak rury kanalizacyjne do bezciśnieniowego transportu ścieków deszczowych.
Elastyczne przewody wentylacyjne z PE maja małe średnice zewnętrzne i przy odpowiednim doborze mogą zostać ukryte w warstwie posadzki, bruździe ściennej lub suficie podwieszanym.
Poważnym błędem jest prowadzenie kanałów bezpośrednio w warstwie wylewki betonowej. Takie rozwiązanie ma dwie podstawowe wady:
– przewody wentylacyjne PE prowadzone w wylewce są narażone na uszkodzenia mechaniczne, skurcz betonu i powstałe naprężenia wywołują siły rozciągające powodujące pękanie powierzchni oraz pękanie przewodów w nich zalanych,
– przewody wentylacyjne PE prowadzone w wylewce są zazwyczaj niezaizolowane, może to powodować większy spadek temperatury transportowanego powietrza niż w przewodach izolowanych; bezpośrednie zalanie kanału w wylewce może prowadzić do kondensacji pary wodnej.
W celu zlikwidowania zjawiska kondensacji pary wodnej oraz utraty energii kanały należy układać w warstwie styropianu lub w warstwie wylewki, ale po wcześniejszym zaizolowaniu kanałów łupkami styropianowymi.
Montaż wentylacji w systemie PE w przestrzeni sufitu podwieszanego pozwoli zaoszczędzić trochę wysokości pomieszczenia. Mniejsze kanały, mniejsze średnice, mniejsza wymagana wysokość sufitu podwieszanego. Standardowo przestrzeń sufitu podwieszanego wynosi 25-35 cm. Stosując przewody PE możemy zmniejszyć wysokość do 15-20 cm.
Wielu producentów jako zaletę podaje, że przewody z PE tłumią dobrze tłumią szum wentylatorów. Moim zdaniem jest to zwykłe hasło marketingowe. W prawdzie kanały SPIRO mają gorszą akustykę niż przewody elastyczne FLEX oraz PE, ale moim zdaniem każda instalacja prawidłowo zaprojektowana jest cicha i mało uciążliwa dla Użytkowników.
Podstawową zasadą przy doborze kanałów wentylacyjnych jest dobór średnicy kanałów ze względu na ilość transportowanego powietrza w m3/h. W zależności od rodzaju obiektu (budynek mieszkalny, użyteczności publicznej, magazynowy lub przemysłowy) dobieramy instalację na różne prędkości przepływu powietrza.
W domach jednorodzinnych instalacja cicha, nie generująca nadmiernego hałasu powinna mieć prędkości przepływu powietrza na poziomie 2,5 – 3,0 m/s (na odcinkach do anemostatów nawiewnych i wywiewnych) oraz 3,0 – 4,0 m/s (na głównych przewodach).
Projektując instalację wentylacji z przewodów PE musimy przestrzegać kilku podstawowych zasad (nie ważne czy jesteśmy projektantem, Inwestorem czy wykonawcą).
Poniżej można pobrać obliczenia przepływu w rurach okrągłych elastycznych z PE o średnicach ø50, ø75 – ø90 oraz dla porównania w rurach okrągłych stalowych SPIRO ø80 i ø100.
Kanały wentylacyjne PE dobór przewodów
Należy bezwzględnie przestrzegać zalecanych średnic dla maksymalnych przepływów powietrza.
W przeciwnym wypadku będzie nam szumieć nad głowami.
Należy pamiętać, że wentylacja mechaniczna w domu jednorodzinnym to instalacja komfortowa, jednak nawet źle zaprojektowana lub wykonana pozwala odczuć świeże powietrze w domu. Jeżeli ktoś przez całe życie mieszkał w domu z wentylacją grawitacyjną (która działa przy różnicy temp., czyli latem praktycznie nie działa, a zimą działa za dobrze i nadmiernie wychładza pomieszczenia) i nagle taka osoba zamieszka w domu z wentylacją mechaniczną powodującą ciągłą wymianę powietrza w domu (nawet jeżeli wentylacja zostanie źle wykonana) to będzie zadowolona. Ciągłe dostarczanie do pomieszczeń świeżego powietrza, nawet jeżeli tego powietrza będzie mniej niż zgodnie z normami da nam poczucie komfortu.
np. pokój jednoosobowy o powierzchni 12 m2 i wysokości 2,5 m2 ma kubaturę 30 m3.
Dla jednej osoby powinniśmy doprowadzić 30 m3/h świeżego powietrza (1 wymiana na godzinę).
Źle działająca wentylacja dostarcza 5-10 m3/h (0,33 wymiany na godzinę). Efekt przy źle działającej wentylacji jest porównywalny do lekko uchylonego okna z tą różnicą, że wentylacja mechaniczna (nawiew ok. 20 st. C) nie wychładza nam pomieszczenia tak jak otwarte okno (temp. nawiewanego powietrza odpowiednia dla pory roku).
Każdy kto zna podstawy projektowania wentylacji wie, że 10 m3/h dla jednej osoby to zdecydowanie za mało. ALE EFEKT JEST ODCZUWALNY.
Dobrze działająca wentylacja dostarcza 25-30 m3/h (0,83 wymiany na godzinę).
EFEKT JEST ODCZUWALNY I REWELACYJNY.
Fot. Firma wykonawcza wentylacji mechanicznej „Proventis Tomasz Saluk”, www.proventis.pl
Montaż przewodów elastycznych wywiewnych PE w warstwie styropianu stropu parteru.
Tylko dlaczego przepłacać za „poczucie komfortu”. Jeżeli już zdecydowaliśmy się na montaż wentylacji w domu jednorodzinnym to zróbmy to z głową.
Zalety kanałów elastycznych PE (PEFLEX):
– duża elastyczność w prowadzeniu przewodów,
– materiał odporny na ścieranie,
– material odporny na działanie czynników biologicznych i chemicznych,
– niska waga,
– łatwość montażu,
Wady kanałów elastycznych PE (PEFLEX):
– możliwość pękania przy złym montażu,
– wysoka cena elementów połączeniowych oraz oryginalnych skrzynek rozprężnych.
Fot. Firma wykonawcza wentylacji mechanicznej „Proventis Tomasz Saluk”, www.proventis.pl
Montaż przewodów elastycznych nawiewnych PE w warstwie styropianu stropu parteru.
Przepływ powietrza i prędkości powietrza w przewodach wentylacyjnych PEHD 75mm (wewn. 63mm):
Pobierz wykres doboru przewodów wentylacyjnych PE do druku:
Jeżeli zastanawiacie się ile przewodów PEHD 75mm (wewn. 63mm) doprowadzić do pomieszczenia możecie to sprawdzić na poniższym nomogramie:
[download id=”10″]
Należy przestrzegać prędkości przepływu powietrza od 2,5 do 3,0 m/s w odgałęzieniu w pobliżu nawiewnika.
Przyładowy dobór kanału PEHD dla pokoju jednosobowego: 1 kanał PEHD PE75 o średnicy wewnęrznej 63mm.
Przyładowy dobór kanału PEHD dla pokoju dwuosobowego: 2 kanały PEHD PE75 o średnicy wewnęrznej 63mm.
[box type=”info”] Dziękuję wszystkim osobom, które zadają mi pytania. Nie na wszystkie znalazło się miejsce w tym wpisie, ale spróbuję na nie stopniowo odpowiadać w kolejnych wpisach. Ciekawe pytanie zadał Jarek z Bydgoszczy:
Dzień dobry. Zamierzam wykonać wentylację mechaniczną w domu jednorodzinnym z przewodów elastycznych PE. Wybrałem takie ponieważ wykonawca powiedział, żę z stosując przewody PE nie można nic popsuć. Czy to prawda?
– Jarku jest to nieprawda, typowe kłamstwo wykonawcy. Może wykonawca preferuje montaż kanałów w tym systemie i zarabia dodatkowe pieniądze na materiałach, ale montaż wentylacji mechanicznej z przewodów PEHD jak i z innych materiałów wymaga takiego samego przeanalizowania i znajomości zagadnień projektowania i montażu wentylacji mechanicznej. Wentylację z PEHD można również „spieprzyć”.
Pozdrawiam serdecznie
mgr inż. Adam Masłowski[/box]