Kursy specjalistyczne

Poniżej przedstawiam podstawowe wytyczne i kryteria projektowania hydrantów do zewnętrznego gaszenia pożarów w odniesieniu do obowiązujących przepisów Polsce:

·       Ustawa z dnia 21 sierpnia 1991 r o ochronie przeciwpożarowej

Ustawa określa podstawowe wymogi ochrony  przeciwpożarowej  polegającej  na  realizacji  przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem.

W zakresie wymagań, jakie powinny spełniać zewnętrzne hydranty przeciwpożarowe, ustawa odsyła nas do rozporządzenia w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę i dróg pożarowych. Dopiero w tym dokumencie znajdziemy podstawowe przepisy techniczno-budowlane.

·        Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719).

Rozporządzenie określa sposoby projektowania i warunki ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów np. lasów.

W rozporządzeniu odniesiono się do hydrantów zewnętrznych stanowiących jeden z rodzaju urządzeń przeciwpożarowych, jednak rozporządzenie określa głównie wymagania projektowania hydrantów wewnętrznych DN25, DN33 i DN52.

·        Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2010 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030).

Rozporządzenie określa:

– wymaganą ilość wody do celów przeciwpożarowych,

– wymagania przeciwpożarowe dla sieci wodociągowej wraz z hydrantami zewnętrznymi,

– wymagania pompowni przeciwpożarowych (z zastrzeżeniem, że pompownie przeciwpożarowe do zasilania instalacji tryskaczowych projektuje się dodatkowo wg norm tryskaczowych; więcej o tym pisałem w artykule: https://poradnikprojektanta.pl/instalacje-tryskaczowe-wytyczne-i-normy/)

Kiedy stosujemy hydranty DN80, DN100 a kiedy DN150?

• Na sieci wodociągowej przeciwpożarowej stosuje się hydranty zewnętrzne nadziemne o średnicy nominalnej DN 80,

Przykład zastosowania: lokalna sieć wodociągowa z rur PEHD o średnicy 160mm,

• W obiekcie budowlanym produkcyjnym i magazynowym, w którym wymagana ilość wody do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru przekracza 30 dm3/s, w zakładach rafineryjnych i petrochemicznych oraz na magistralnym przewodzie wodociągowym przeciwpożarowym należy instalować hydranty nadziemne o średnicy nominalnej DN 100,

Przykład zastosowania: Sieć przeciwpożarowa do zewnętrznego gaszenia pożaru hali magazynowej o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2000 m² oraz gęstości obciążenia ogniowego powyżej 4000 MJ/m²,

• Dla zapewnienia możliwości intensywnego czerpania wody do celów przeciwpożarowych na sieciach wodociągowych o średnicy nominalnej nie mniejszej niż DN 250 powinny być instalowane hydranty nadziemne średnicy DN 100 lub DN 150,

Przykład zastosowania: Główna magistrala wodociągowa w centrum miasta,

• Przy dużych obiektach szczególnie chronionych pod względem przeciwpożarowych rzeczoznawca p.poż. może podjąć decyzję o konieczności zastosowania hydrantów DN100 lub DN150.

Gdzie lokalizować hydranty zewnętrzne?

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych hydranty zewnętrzne muszą być lokalizowane wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach. Należy pamiętać o zachowaniu takich odległości, jak:

• pomiędzy hydrantami – do 150 m (coraz częściej praktykuje się lokalizowanie hydrantów na miejskiej sieci wodociągowej co 100m),
• od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi lub ulicy – do 15 m,
• od najbliższego hydrantu od chronionego obiektu budowlanego – do 75 m,
• od najbliższego hydrantu od obiektu budowlanego – do 150 m;
• od ściany chronionego budynku – co najmniej 5 m.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie hydranty zewnętrzne musza być lokalizowane:

Akademia Projektanta Instalacji Sanitarnych

• co 100 m na sieci obwodowej i odgałęzionej rozprowadzającej wodny roztwór środka pianotwórczego na terenie baz paliw płynnych,
• co najmniej 20 m od chronionych obiektów, lecz nie dalej niż 100 m na terenie baz gazu płynnego.

Jaką należy zapewnić wydajność nominalną hydrantu zewnętrznego?

Wydajność nominalna hydrantu zewnętrznego, przy ciśnieniu nominalnym 0,1 lub 0,2 MPa mierzonym na zaworze hydrantowym podczas poboru wody, w zależności od jego średnicy nominalnej (DN), nie może być mniejsza niż:

• dla hydrantu nadziemnego DN 80 w jednostce osadniczej o liczbie mieszkańców mniejszej niż 2000 – 5 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,1 MPa;
• dla hydrantu nadziemnego DN 80 w jednostce osadniczej o liczbie mieszkańców większej niż 2000 i średnicy sieci do 250mm – 10 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa;
• dla hydrantu nadziemnego DN 100 na terenie zakładu magazynowego lub produkcyjnego – 15 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa;
• dla hydrantu nadziemnego DN 100 na terenie intensywnego poboru wody i średnicy sieci nie mniejszej niż 250mm – 20 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa;
• dla hydrantu nadziemnego DN 150 na terenie intensywnego poboru wody i średnicy sieci nie mniejszej niż 250mm – 20 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa;
• dla hydrantu podziemnego DN 80 w jednostce osadniczej o liczbie mieszkańców mniejszej niż 2000 – 5 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,1 MPa;
• dla hydrantu podziemnego DN 80 w jednostce osadniczej o liczbie mieszkańców większej niż 2000 i średnicy sieci do 250mm – 10 dm3/s przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa;

Jakie są podstawowe kryteria zapewnienia dostępu do hydrantu przez straż pożarną?

1. Hydranty powinny być usytuowane w miejscach dostępnych z głównych dróg komunikacyjnych na terenie jednostki osadniczej;
2. Miejsce usytuowania hydrantu należy oznakować znakami zgodnymi z Polskimi Normami wraz z podaniem na znaku dodatkowym wielkości charakterystycznych hydrantu;
3. Przy hydrancie należy przewidzieć stanowisko czerpania wody o wymiarach zapewniających swobodny dostęp do hydrantu;
4. Na stanowisku czerpania wody należy umieścić zakaz parkowania.

Należy również pamiętać, że hydranty zewnętrzne powinny być co najmniej raz w roku poddawane przeglądom i konserwacji przez właściciela sieci wodociągowej przeciwpożarowej.

·        Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243 z 2005 r. poz. 2063).

Podstawowe kryteria projektowania hydrantów zewnętrznych na terenie baz paliw płynnych np. ropy naftowej

Sieć rurociągów rozprowadzających wodny roztwór środka pianotwórczego powinna być:

1)   obwodowa z dopuszczalnymi odgałęzieniami nie dłuższymi jednak niż 300 m;
2)   zasilana z pompowni dwoma niezależnymi przewodami;
3)   stale wypełniona roztworem środka pianotwórczego, jeżeli odległość od pompowni do najdalszego stanowiska rozdzielczego przekracza 500 m;
4)   wyposażona w hydranty z nasadami tłocznymi DN 75 w odległości co 100 m na sieci obwodowej i odgałęzionej, wraz z szafkami wyposażonymi w węże tłoczne DN 75 i prądownice pianowe;
5)   odporna na działanie korozyjne środków pianotwórczych.

Podstawowe kryteria projektowania hydrantów zewnętrznych na terenie baz paliw płynnych np. gazu płynnego

W przypadku gdy w magazynie składowane są butle z gazem płynnym o masie powyżej 440 kg, do celów przeciwpożarowych powinny być stosowane hydranty zewnętrzne o następującej wydajności:

1)   10 dm3/s – w przypadku masy składowanego gazu płynnego do 25 000 kg;
2)   20 dm3/s – powyżej 25 000 kg wielkości masy składowanego gazu płynnego.

Bazy gazu płynnego powinny być wyposażone w urządzenia i instalacje przeciwpożarowe wodne, przy czym przeciwpożarowe hydranty i działka wodne powinny być rozmieszczone w odległości co najmniej 20 m od chronionych obiektów, lecz nie dalej niż 100 m;

Pozostałe podstawy prawne projektowania hydrantów do zewnętrznego gaszenia pożarów (obowiązujące przepisy w Polsce na podstawie, których projektujemy hydranty przeciwpożarowe):

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz 690),
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz. 1137),
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania.
• PN-EN 14384:2009 Hydranty przeciwpożarowe nadziemne,
• PN-EN 14339:2009 Hydranty przeciwpożarowe podziemne.

Schemat doboru odpowiednich rozwiązań projektowych sieci hydrantowej:

1. Określenie rodzaju chronionego obiektu.
2. Określenie zapotrzebowania wody do zewnętrznego gaszenia pożaru na podstawie powierzchni stref pożarowych i obciążenia ogniowego.
3. Wyznaczenie przepływu bytowego, jeżeli z sieci będzie rozbiór bytowy (maks. 15%).
4. Wyznaczenie przepływu dodatkowego np. zasilania instalacji tryskaczowej i/lub hydrantów wewnętrznych.
5. Wstępne uzgodnienie wytycznych p.poż. z rzeczoznawcą.
6. Określenie źródła zasilania sieci i zapasu wody do celów przeciwpożarowych.
7. Ustalenie czy sieć ma być obwodowa czy rozgałęziona.
8. Ustalenie czy sieć ma być zasilana jednostronnie czy dwustronnie.
9. Określenie średnicy hydrantów przeciwpożarowych oraz ich wydajności.
10. Lokalizacja hydrantów przeciwpożarowych.
11. Trasowanie sieci wodociągowej przeciwpożarowej.
12. Wyznaczenie najniekorzystniej zlokalizowanych hydrantów.
13. Wykonanie obliczeń hydraulicznych w celu określenia średnicy sieci oraz parametrów źródła.
14. Sprawdzenie źródła zasilania:

– Dobór parametrów pompy pożarowej (w przypadku zasilania z pompowni przeciwpożarowej i zewnętrznego zbiornika p.poż.)

– Sprawdzenie czy minimalne ciśnienie w sieci jest większe od ciśnienia obliczeniowego, w celu zapewnienia 0,2MPa na zaworze hydrantowym.

Opracował

mgr inż. Adam Masłowski

Źródła:

1. Program obliczeniowy Epanet 2,
2. www.hawle.pl
3. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1991 r o ochronie przeciwpożarowej,
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719),
5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2010 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030),
6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243 z 2005 r. poz. 2063),
7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz 690),
8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz. 1137),
9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania.

Jeżeli jest zainteresowany tematyką projektowania urządzeń przeciwpożarowych dołącz do Akademii Projektanta Instalacji Sanitarnych. Stworzyłem Akademię, w której uczę projektowania wodnych i pianowych systemów przeciwpożarowych. Poniżej kliknij i zapisz się na listę osób zainteresowanych. Dla osób zapisanych przewiduje ekstra promocję: