Przyłącze wodociągowe z ołowiu

Kursy specjalistyczne

Przyłącze wodociągowe z ołowiu. Kto pije wodę z ołowiem?

Na terenie wielu miejskich przedsiębiorstw wodociągowych występują przyłącza wodociągowe wykonane z ołowiu. Choć budowa instalacji z ołowiu jest zabroniona, a wszystkie istniejące rury powinny być wymienione, przyłącza wodociągowe z ołowiu to rzecz spotykana.
Ciężko jest sprawdzić z jakiego materiału wykonana jest sieć wodociągowa zakopana w ulicy. Można zrobić wykop kontrolny i sprawdzić z jakiego materiału wykonana jest rura. Z przyłączami jest łatwiej. Przyłącze wprowadzone jest do budynku do pomieszczenia technicznego, w którym kończy się na zaworze za wodomierzem. Rury ołowiane łatwo poznać po szarej barwie i sposobie prowadzenia. Ponieważ ołów jest materiałem miękkim i plastycznym nie stosowano kształtek na przyłączach. Rurę można było łatwo wygiąć.
Możecie to zobaczyć na zdjęciach poniżej. Ołów należy do najczęściej spotykanych w wodzie metali ciężkich. Może się dostawać do wodociągu:
– z rur wodociągowych wykonanych z ołowiu,
– z niektórych powłok antykorozyjnych stosowanych do zabezpieczenia zbiorników na wodę.

Definicja ołowiu
Ołów (oznaczenie Pb) – pierwiastek chemiczny należący do grupy IV A w układzie okresowym. Ołów jest typowym metalem o barwie szarej, miękkim, plastycznym. Gęstość 11,34 g/cm3, temperatura topnienia 327,4°C. Wszystkie związki ołowiu są trujące. Ołów jest metalem ciężkim szeroko rozpowszechnionym w przyrodzie. Do tych metali zalicza się: ołów, rtęć, kadm, aluminium, miedź. W środowisku ołów nie ulega biodegradacji ani rozpadowi.

Toksyczność przyłączy wodociągowych wykonanych z ołowiu

Ołów jest wchłaniany do organizmu ludzkiego przede wszystkim przez przewód pokarmowy oraz układ oddechowy. Uznaje się, że w drogach oddechowych gromadzi się ok. 50% ziaren pyłu unoszącego się w powietrzu. Ołów dostarczany do przewodu pokarmowego z żywnością wchłaniany jest u ludzi dorosłych w ok. 10%, a u dzieci aż do 50%.
Sole i tlenki tego pierwiastka są trucizną kumulującą się w organizmie. Zaabsorbowane związki ołowiu przenikają do krwiobiegu, gdzie ołów wbudowuje się do czerwonych krwinek – średni czas przebywania wynosi 30 dni. Stąd 25-40% jego zawartości przenika do tkanek miękkich, około 15% do kości, a pozostała ilość jest wydalana. Czas przybywania w tkankach miękkich wynosi około 30 dni, a w kościach 40-90 lat u dorosłego człowieka. W kościach kumulowany jest w postaci związków koloidalnych i krystalicznych, może być z nich uwalniany pod wpływem zaburzeń metabolicznych lub stresu. Skutkami toksyczności są: zaburzenia tworzenia krwi, nadciśnienie tętnicze, neuropatia, a także uszkodzenia mózgu. Udowodniono wchłanianie ołowiu przez skórę.

Wodę z przyłącza wykorzystujemy do picia, mycia i przygotowania posiłków. Czyli dostarczamy naszemu organizmowi różne związki ołowiu przez przewód pokarmowy oraz przez skórę.

Sam ołów jest substancją toksyczną. Po wprowadzeniu go do organizmu pojawia się znużenie, zmęczenie, porażenie mięśni, szara obwódka wokół zębów, kolka ołowicza. Jednocześnie występuje białkomocz, krwiomocz oraz zaburzenia mózgowe. Leczenie jest głównie szpitalne i polega na podawaniu odtrutek i wysokich dawek witaminy B1 i B12. Jednak najważniejsze znaczenie ma odpowiednia higiena pracy i właściwe odżywianie.

W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań dotyczących wpływu Pb na dorosły organizm ludzki. Dotyczą one przede wszystkim działania, jakie wywiera Pb na układ sercowo naczyniowy, układ moczowy, nerwowy oraz immunologiczny. Sugeruje się także, że Pb wpływa znacząco na potencję oraz może powodować mutacje genetyczne.

Zastosowanie ołowiu w wodociągach

Ołów znalazłem bardzo szerokie zastosowanie. Stosowany był m.in. do produkcji rur wodociągowych.
Skutki picia wody z nieznaczoną ilością ołowiu nie muszą pojawić się od razu. Negatywne skutki mogą pojawić się po kilku latach, mogę wpłynąć na rozwój dzieci oraz przebieg samej ciąży.
Ze względu na wiele potencjalnych zagrożeń, jakie niesie za sobą picie wody z przyłączy wodociągowych wykonanych z ołowiu należy dążyć do natychmiastowej wymiany wszystkich przyłączy wykonanych z ołowiu. Mogło by się wydawać, że w XXI wieku nie ma takich przyłączy. Przyłącza i instalacje wodociągowe wykonane z ołowiu nadal występują na terenie województw: dolnośląskiego, lubelskiego, opolskiego, pomorskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego. Chodzi głównie o przyłącza wykonane w latach 1920 – 1970.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi zawartość ołowiu w wodzie nie powinna przekraczać 0,01 mg/l. Zawartość ołowiu w wodzie spożywanej przez ludzi, którzy pobierają wodę z przyłączy wykonanych z ołowiu jest trudna do stwierdzenia, a może nawet nie możliwa. Nikt nie bada jakości wody w instalacji wewnętrznej. Badania wody przeprowadzają zakłady dostarczające wodę przez system sieci wodociągowych.

Pomimo tego, że dystrybucją wody zajmują się zakłady wodociągowe w dalszym ciągu nie wymieniono wszystkich przyłączy wykonanych z tego materiałów.

Główne dwa powody takiego stanu rzeczy to:

– brak wiedzy, które przyłącza nadal są wykonane z ołowiu,
– brak środków finansowych na wymianę sieci i przyłączy z ołowiu.

Wszystkie zdjęcia zostały wykonane kilka lat temu podczas inwentaryzacji przyłączy wodociągowych w województwie dolnośląskim.

Literatura
pl.wikipedia.org
INGA KRZYWY, EDWARD KRZYWY1 , MAGDALENA PASTUSZAK GABINOWSKA2 , ANDRZEJ BRODKIEWICZ2 – OŁÓW – CZY JEST SIĘ CZEGO OBAWIAĆ?
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Dwutygodnik „Środowisko” nr 8/2012 – Trucizna z przeszłości.
Fotografie własne.

Akademia Projektanta Instalacji Sanitarnych