Opaski do nawiercania stanowią element wyposażenia systemów wodociągowych umożliwiający dokonanie w głównej mierze połączenia przyłączy domowych do przewodów sieciowych rozprowadzających oraz zabudowy takich elementów wyposażenia jak zawory na i odpowietrzające, armatura kontrolno-pomiarowa itp.
Zacznijmy od tego jakie materiały stosuje się do budowy sieci wodociągowych
Materiały z których wykonujemy sieci wodociągowe można podzielić na dwie grupy:
– metale (stal, żeliwo szare, żeliwo sferoidalne),
– tworzywa sztuczne (PE, PVC, żywice poliestrowe GRP).
Materiały muszą posiadać dopuszczenie do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych oraz posiadać atest higieniczny Państwowego Zakładu Higieny.
Najpopularniejszym materiałem do budowy sieci jest polietylen (PE). Jako drugi materiał można wskazać żeliwo sferoidalne. Spółka Aquanet, która zajmuje się dystrybucją wody dla miasta Poznania i okolic dopuszcza budowę sieci z PE i żeliwa sferoidalnego dla średnic mniejszych lub równych 300mm. Dla średnic powyżej 300mm podstawowym materiałem jest żeliwo sferoidalne, przy dopuszczeniu PE wyłącznie do renowacji przewodów.
Dla porównania: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie do budowy przewodów magistralnych i rozdzielczych wymaga stosowania rur i kształtek z żeliwa sferoidalnego wodociągowego w całym zakresie średnic od DN80 do DN1400mm.
Tworzywa sztuczne są znacznie lżejsze od metali. To z pewnością sprawia, że układanie rurociągów wykonanych z tworzyw jest łatwiejsze niż metalowych. Ponadto są one odporne na korozję oraz na prądy błądzące. Ścianki wewnętrzne mają małą chropowatość, dzięki czemu strata ciśnienia wody jest niewielka.
Jestem w trakcie pisania artykułu o materiałach stosowanych do budowy sieci wodociągowych, także zachęcam do regularnego odwiedzania bloga „poradnik projektanta”.
PONIŻEJ PRZEDSTAWIAM WARIANTY WŁĄCZENIA DO SIECI I WYBORU ODPOWIEDNIEJ OPASKI
Jakie są dwie możliwości przyłączenia do sieci wodociągowej?
– poprzez wstawienie trójnika,
– przy pomocy opaski (nawiertki wodociągowej).
(Opracowanie własne na podstawie biblioteki DWG Fabryki Armatury Hawle Spółka z o.o.)
Stosowanie trójnika wymaga:
– wyłączenia odcinka przewodu z eksploatacji,
– opróżnienia sieci z wody, która w niej się znajduje,
– wstrzymania dostawy wody dla innych odbiorców,
– konieczność przepłukania i dezynfekcji fragmentu sieci.
Sposób włączenia ze względu na orientacje opaski:
– nawiercanie pod ciśnieniem z boku (po nawierceniu rurociągu, odcinamy wypływ wody za pomocą zasuwy),
– nawiercanie pod ciśnieniem z góry (po nawierceniu rurociągu, odcinamy wypływ wody za pomocą pilota odcinającego w opasce przyłączeniowej),
Sposób włączenia ze względu na rodzaj połączenia:
– połączenia mechaniczne, skręcane,
– połączenia zgrzewane elektrooporowo.
Rodzaje opasek wodociągowych w zależności od materiału sieci, do której chcemy się przyłączyć:
– do rur z PEHD i PVC,
– do rur żeliwnych, stalowych i azbestocementowych.
Rodzaje opasek wodociągowych w zależności od rozwiązania konstrukcyjnego i wykonania materiału opaski:
• opaski z całym korpusem z żeliwa sferoidalnego (dla małych średnic, zazwyczaj do DN300; wyjątek stanowi opaska do rur PE i PVC firmy HAWLE nr kat. 5230, która ma korpus żeliwny w całym zakresie średnic do 630mm),
– opaski z korpusem żeliwnym skręcanym na 2 śruby (korpus wąski),
– opaski z korpusem żeliwnym skręcanym na 4 śruby (korpus szeroki).
• opaski z żeliwa sferoidalnego z taśmą stalową (dla małych i dużych średnic),
• opaski siodłowe z polietylenu (dla małych i dużych średnic).
Podział opasek ze względu na technologię nawiercania:
• opaski do nawiercania w stanie bezciśnieniowym,
• opaski do nawiercania w stanie ciśnieniowym:
– opaski do nawiercania pod ciśnieniem (w połączeniu z zasuwą odcinającą),
– opaski odcinające do nawiercania pod ciśnieniem (odcięcie nasadką odcinającą).
Jakie są najczęściej stosowane warunki techniczne przyłączenia do sieci wodociągowej?
Sposoby włączenia przyłączy do sieci wodociągowej zależne są od średnicy i materiału głównego rurociągu:
• Przyłącza wodociągowe z rur PE o średnicy do Dz 63 mm przyłączane do sieci z PE można wykonać przez:
– opaskę z żeliwa sferoidalnego z odejściem gwintowanym – do nawiercania pod ciśnieniem, skręcaną mechanicznie,
– odejście siodłowe (trójnik siodłowy) z PE – do nawiercania pod ciśnieniem, zgrzewane elektrooporowo,
• Przyłącza wodociągowe z rur PE o średnicy do Dz 63 mm przyłączane do sieci z innych materiałów niż PE (stal, żeliwo sferoidalne) można wykonać przez:
– opaskę z żeliwa sferoidalnego – do nawiercania pod ciśnieniem, skręcaną mechanicznie.
• Przyłącza wodociągowe z rur PE o średnicy powyżej Dz 63 mm przyłączane do sieci z PE można wykonać przez:
– trójnik kołnierzowy z żeliwa sferoidalnego (wcinka do sieci),
– opaskę z żeliwa sferoidalnego z odejściem kołnierzowym – skręcaną mechanicznie,
– odejście siodłowe (trójnik siodłowy) z PE – do nawiercania pod ciśnieniem, zgrzewane elektrooporowo,
• Przyłącza wodociągowe z rur PE o średnicy powyżej Dz 63 mm przyłączane do sieci z innych materiałów niż PE (stal, żeliwo sferoidalne) można wykonać przez:
– trójnik kołnierzowy z żeliwa sferoidalnego,
– opaskę z żeliwa sferoidalnego z odejściem kołnierzowym – skręcaną mechanicznie.
Dla przyłączy PE o średnicach przewodu do DN 50 mm (Dz 32 PE ÷ Dz 63 PE) należy stosować zasuwy do przyłączy domowych (min. PN 10) w połączeniu z nawiertką wodociągową z odejściem gwintowanym. Warto zwrócić uwagę, że niektóre Zakłady Komunalne wymagają stosowania zasuw kołnierzowych również dla średnic DN32 i DN40.
Dla przyłączy o średnicach przewodów większych od DN 50 mm należy stosować zasuwy kołnierzowe z żeliwa sferoidalnego (z powłoką z farby epoksydowej nakładanej proszkowo, o grubości min. 250 μm), z miękkim uszczelnieniem klina. Zasuwy stosuje się w połączeniu z nawiertką wodociągową z odejściem kołnierzowym lub trójnikiem kołnierzowym.
(Fot. Fabryka Armatury Hawle Spółka z o.o.)
Jak dobrać opaskę przyłączeniową?
Poniżej przedstawiam zestawienie podstawowych wariantów opasek do nawiercania pod ciśnieniem. Z tabeli korzystam na co dzień.
Numer porządkowy odpowiada numerowi pakietu materiałów do pobrania.
Tabela – Dobór opasek do nawiercania na sieci wodociągowej
Wszystkich początkujących inżynierów i absolwentów zapraszam do obejrzenia krótkiego filmiku o przyłączach domowych i nawiercaniu rurociągów pod ciśnieniem:
MATERIAŁY DO POBRANIA: Wytyczne projektowania sieci i przyłączy wodociągowych w Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.
Wytyczne proejktowania sieci i przyłączy wodociągowych w Poznaniu
Wytyczne proejktowania sieci i przyłączy wodociągowych w Warszawie
Wytyczne proejktowania sieci i przyłączy wodociągowych we Wrocławiu
MATERIAŁY DO POBRANIA: KARTY KATALOGOWE, BLOKI RYSUNKOWE DWG
Poniżej załączam pakiety gotowych rozwiązań włączeń do sieci. Numery pakietów odpowiadają liczbie porządkowej z tabelki powyżej. W spakowanym pliku znajdują się karty katalogowe i rysunki DWG: opaski, zasuwy, złączek, obudowy teleskopowej i skrzynki ulicznej.
PRZYŁĄCZA DO RUR ŻELIWNYCH, STALOWYCH I AZBESTOCEMENTOWYCH
– Pakiet 1
Uniwersalna opaska do nawiercania z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą z gwintem zewn. i ze złączem ISO do rur PE
– Pakiet 2
Uniwersalna opaska odcinająca do nawiercania z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą obustronnie ze złączem ISO do rur PE
– Pakiet 3
Uniwersalna opaska do nawiercania z odejściem kołnierzowym oraz zasuwą kołnierzową typ E i kołnierzem do rur PE
– Pakiet 4
Opaska do nawiercania HACOM z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą z gwintem zewn. i ze złączem ISO do rur PE
– Pakiet 5
Opaska odcinająca do nawiercania HACOM z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą obustronnie ze złączem ISO do rur PE
Pobierz PAKIET od 1 do 5
PRZYŁĄCZA DO RUR Z PEHD I PVC
– Pakiet 6
Opaska do nawiercania HAKU z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą z gwintem zewn. i ze złączem ISO do rur PE
– Pakiet 7
Opaska do nawiercania HAKU z odejściem kołnierzowym oraz zasuwą kołnierzową typ E1 i kołnierzem do rur PE
– Pakiet 8
Opaska do nawiercania HAWEX z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą z gwintem zewn. i ze złączem ISO do rur PE
– Pakiet 9
Opaska odcinająca do nawiercania HAKU z gwintem wewnętrznym oraz zasuwą obustronnie ze złączem ISO do rur PE
Pobierz PAKIET od 6 do 9
Więcej informacji o wariantach wykonania przyłączy do sieci z różnych materiałów oraz darmowe rysunki DWG do pobrania znajdzie w artykule:
6 sposobów włączenia przyłącza wodociągowego do sieci (stal, żeliwo, PE i PVC)
Opracował
mgr inż. Adam Masłowski przy współpracy z Fabryką Armatury Hawle Spółka z o.o. (udostępnienie wizualizacji produktów oraz biblioteki armatury i kształtek w dwg).
